Diversiteit binnen het spectrum van autisme

Is er niet een grijs gebied? Zijn we niet allemaal een beetje autistisch? Ik hoor het soms iemand mij vragen, en hoewel ik er geïrriteerd van raak (hoe vaak moet je hetzelfde blijven uitleggen), snap ik de vraag en onwetendheid. Mensen hebben nog vaak het stereotypisch Bazinga Sheldon Cooper (fictief personage uit de serie ‘The Big Bang Theory’ red.) beeld van autisme, maar nu dat steeds meer gerelativeerd wordt door de verspreiding van realistische kennis over autisten en autisme in het algemeen komen mensen er steeds meer achter dat er niet één ultieme boss is van het autisme. We hebben allemaal ook nog onze variaties ervan. En aangezien mensen het zo fijn vinden om in hokjes te denken en die nu weg zijn gevaagd, oh oh, hebben ze geen beeld meer van ons autisten. 

Wat is autisme?

Als iemand vraagt wat autisme is begin ik eerst over mijn vorm en uiting van mijn autisme. Dan pas ga ik wat algemener in op autisme zelf. Ik vertel meestal eerst over mijn prikkelgevoeligheid, omdat dat het meest kenmerkend en opvallend is aan mij, daarna bijvoorbeeld over het moeilijker kunnen lezen van sociale context omdat er zo veel onzinnige regeltjes in de samenleving zijn over bijvoorbeeld liegen, tegen anderen (ik kan en wil het echt niet), maar ook tegen jezelf. Maar om mijn autisme echt te snappen moet je me wel een tijdje kennen en de kleine dingetjes zien die ik doe. Ik twijfel of iemand nou wel of niet sarcastisch is en analyseer vreemde uitspraken als iemand er een zegt (de muizen dansen op tafel?!?). Ik stim bij een fijne textuur of een mooie steen. Mensen beginnen steeds meer te merken dat het al die kleine dingetjes zijn die me autistisch maken. Ze merken mijn blije stims op en worden daar ook blij van. En hoewel je niet meteen merkt dat ik autistisch ben, omdat ik goed heb geleerd te masken, ben ik een overduidelijke autist en daar ben ik trots op. En daarnaast, vaak weten velen niet van die ultra specifieke kleine kenmerken, zoals auditief dingen langzamer verwerken of een groter rechtvaardigheidsgevoel hebben.

Labels

De hele afkeer naar het gebruik van ‘labels’ is zonde. En dan een diagnose autisme zien als een ziekte of teleurstelling is alleen maar slechter. Hoewel ik geluk heb dat mijn ouders autisme niet zien als een last, hoor ik ze (en anderen) soms zeggen dat ik “meer ben dan je autisme”. Daar ga ik natuurlijk weer tegenin. Ik ben autistisch, het is deel van mijn identiteit. Wie ben ik zonder mijn autisme? Om het uit te leggen vraag ik dan: “Wat is mijn persoonlijkheid en karaktereigenschappen dan?” “Creatief!” “Gevoelig!” “Analytisch!” Ja lieve mensen, dat is nou allemaal ontstaan of versterkt door dat autisme. Dan kom je meteen uit op mijn punt: mijn ziel/geest/persoonlijkheid, hoe je het ook wilt noemen, is weinig tot niks meer als het autisme eruit wordt gehaald. Ik sta niet los van mijn autisme, we zijn één. Ook “Ja, jij bent gewoon Frederike” nadat ik het heb over mijn autisme is niet mijn favoriete ding. Dit klinkt alsof autisme maar een bijzaak is, en dat is het voor mij zeker niet. Ik heb goede, slechte en neutrale kanten door mijn autisme en daar moet ik rekening mee houden en gebruik van maken om het gelukkigst en fijnst te leven. Ik moet niet ‘trainen’ om neurotypisch te worden. Ik kan zelf kiezen wie en wat ik wil worden, waarom zou ik dan voor een neurotypisch persoon willen kiezen? Ik heb veel prikkelgevoeligheid? Nou, dan zoek ik een baan waar ik én thuis kan werken én efficiënter kan werken, opdat ik dan een kortere werkdag heb. Ik kan misschien niet acht uur lang werken, maar ik kan in een paar uurtjes heel goed werk leveren, als ik maar mijn positieve kanten kan inzetten.

Autisme en persoonlijkheid

Autisme los van mezelf zien vind ik persoonlijk niet fijn. Al die kleine autistische kenmerken maken mij de autist die ik ben. En hoewel ik ook een persoonlijkheid heb, hoef ik die niet te scheiden van mijn autisme. Is autisme zo erg dat ik het los van mezelf moet zien om een waardig mens te zijn? Ja tuurlijk, ik ben niet hetzelfde als je autistische neefje, mijn vorm van autisme is die van mij en die maakt me uniek. Ik ben niet uniek omdat ik nog wat ‘persoonlijkheid’ door mijn autisme heen heb gesprankeld, ik ben uniek door mijn vorm van autisme. Ik ben niet alleen Frederike, maar ook autistisch.